شخص حقوقی کیست؟ اقسام شخص حقوقی - اشخاص حقوقی حقوق عمومی

اشخاص حقوقی حقوق عمومی

اشخاص حقوقی حقوق عمومی برای اهداف و مقاصد خاصی تشکیل می شوند، که معمولاً ارائه خدمات و خدمات عمومی است و در چارچوب قوانین و مقررات خاصی مانند وزارتخانه ها، شهرداری ها و سایر سازمان های دولتی، مطابق با ماده ۵۸۷ تجارت، ایجاد شده است.

نهادها و سازمانهای دولتی و شهرداری بلافاصله پس از تأسیس و بدون نیاز به ثبت نام دارای شخصیت حقوقی می شوند.

بر اساس این مقاله، همه سازمانها و موسسات دولتی مانند وزارتخانه ها، بیمارستان‌ها، دانشگاه‌ها و غیره به محض تأسیس دارای شخصیت حقوقی هستند و نیازی به ثبت ندارند زیرا وابسته به دولت هستند و هدف آنها این است که خدمت به جامعه و حمایت از حقوق افراد.

این جامعه در ابعاد و سطوح مختلف است ، آنها در حقوق عمومی اشخاص حقوقی یا اشخاص حقوقی در حقوق عمومی نامیده می شوند که به عنوان بخشی از سازمان دولتی دولت، طبیعتاً دو نوع وظیفه متفاوت را انجام می دهند که یکی از آنها مربوط به سازمان دولتی است و همه اقدامات و اینها اقداماتی است که به منظور حفظ حاکمیت و حفظ منافع عمومی و اجتماعی انجام می شود و دیگری بنگاه و اقدامات و اعمالی است که دولت و هر یک از دستگاه‌های مربوطه به منظور ارائه خدمات لازم به شهروندان کشور انجام می دهند. این اعتبار در حقوق اداری نامیده می شود.

اشخاص حقوقی حقوق خصوصی

اشخاص حقوقی حقوق خصوصی مطابق با مفاد کلی قوانین ثبت، مانند قانون ثبت شرکتهای تجاری و اساسنامه ثبت انجمن‌ها و موسسات غیر تجاری، ایجاد می شود. منشأ شخصیت این اشخاص حقوقی باید ثبت شود و مدت فعالیت آنها تا تاریخ انحلال است. (پایان شخصیت حقوقی حقوق خصوصی تاریخ پایان آن است)؛ مانند انجمن های فرهنگی، خیریه، احزاب سیاسی و …

انواع اشخاص حقوقی حقوق خصوصی

اشخاص حقوقی حقوق خصوصی به دسته های زیر تقسیم می شوند:

• شرکت های تجاری:

اشخاص حقوقی که در قالب قانون تجارت ایجاد شده یا فعالیت‌های تجاری معمول خود را انجام می دهند.

• موسسات غیر تجاری:

بر اساس ماده ۱ قوانین اصلاح شده برای ثبت سازمانها و موسسات غیر انتفاعی، اشخاص حقوقی صرف نظر از این که آیا بنیانگذاران قصد سودآوری دارند، با اهداف غیر تجاری مانند موارد علمی و ادبی یا موارد خیریه تأسیس می شوند. بر اساس ماده ۲ این آیین نامه، این موسسات به دو نوع تقسیم می شوند:

     *موسسات انتفاعی: اشخاص حقوقی که هرچند تجار نیستند، اما برای جذب و توزیع منافع مادی مانند موسسات خدمات حقوقی، موسسات آموزشی رایگان و موسسات مشاوره ایجاد شده اند.

    *سازمان های غیرانتفاعی: اشخاص حقوقی که معامله گر نیستند و برای سودآوری نیز ایجاد نشده اند، سازمان های غیردولتی یا سازمان های غیر انتفاعی مانند موسسات آموزشی رایگان، گروه های محیط زیستی و موسسات خیریه را هدف قرار می دهند. این موسسات را سازمان های غیردولتی، سازمان های NGO یا مردم نهاد نیز می نامند.

• کمکهای مالی/موقوفات:

طبق ماده ۳ قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و خیریه (مصوب ۱۳۶۳/۱۰/۲) ، هر هدیه دارای یک شخصیت حقوقی است و متولی یا سازمان حسب مورد، نماینده آن بنابراین یادآوری می شود که اهداءات اعم از اهداء عمومی یا اهداء خاص دارای شخصیت حقوقی است و اگر متولی توسط اهدا کننده تعیین شده باشد، معتمد به عنوان نماینده اهدا کننده در نظر گرفته می شود، در غیر این صورت سازمان اهدا کننده معتمد آن است.

شخص حقوقی در قانون مدنی

وجود شخص حقوقی به گفته ی وکیل اصفهان یکی از ضرورت های جوامع امروزی است، چون اداره کردن کارها و حتی حکومت و دولت و دیگر بنیادها و سازمان ها به غیر از طریق شخص حقوقی امکان ندارد.

معتبرترین موسسه حقوقی در اصفهان در تلاش است که با تهیه مطالب حقوقی افراد را بیشتر با اصطلاحات و مفاهیم حقوقی آشنا کند. یکی از این مفاهیم شخص حقوقی است که شاید اکثریت معنای آن را بدانند اما نکات حقوقی در این مفهوم وجود دارد که هر کسی از آن مطلع نیست. پس برای آشنایی با تعریف شخص حقوقی و اقسام شخص حقوقی و انحلال آن می توانید به مطالعه این مقاله بپردازید و در صورتی که پس از مطالعه ابهامات و سوالاتی در این زمینه داشتید می توانید در بخش نظرات آن را به اشتراک بگذارید تا وکیل پایه یک به آن ها پاسخ دهد.

تعریف شخص حقوقی

همانطور که در مقدمه عنوان نمودیم زمانی که دسته‌ای از افراد که منافع و فعالیت مشترک دارند و یا تعدادی اموال که به هدف خاصی اختصاص داده شده اند در کنار هم قرار بگیرند شخص حقوقی را تشکیل می دهند. البته برای آن که این افراد و اموال به عنوان شخص حقوقی شناخته شوند لازم است که دولت آن ها را طرف حق و تکلیف بشناسد و برای آن ها شخصیت مستقلی قائل شود.
وکیل حقوقی در اصفهان می گوید به طور ساده تر می توان گفت که شخص حقوقی مثل شخص حقیقی به شخصی گفته می شود که برای رسیدن به هدف خاصی ایجاد و طرف حق و تکلیف قرار می گیرد.

اقسام شخص حقوقی

بنا بر گفته های بهترین وکیل اصفهان در حقوق جدید اشخاص حقوقی به دو دسته ی اشخاص حقوقی حقوق عمومی و اشخاص حقوقی حقوق خصوصی تقسیم می شوند. در ادامه به تعریف و توضیح هر یک از این دو دسته خواهیم پرداخت.

الف) اشخاص حقوقی حقوق عمومی

مشهورترین وکیل اصفهان می گوید ممکن است که شخص حقوقی مرتبط با حقوق عمومی باشد که به آن ها اشخاص حقوق عمومی نیز می گویند. بدون شک و تردید دولت یک شخص حقوقی عمومی است، از دیگر نمونه های شخص حقوقی عمومی نیز می توان به شهرداری ها و سازمان های عمومی که قانون به آن ها استقلال مالی و اداری داده، اشاره کرد. وکیل حقوقی به عنوان مثال چند نمونه از این سازمان های عمومی را نام می برد؛ مجلس شورای اسلامی، سازمان ثبت احوال کشور، دانشگاه تهران، سازمان آب منطقه ای و شرکت ملی نفت و … .

در ماده ۵۸۷ قانون تجارت آمده است:« موسسات و تشکیلات دولتی و بلدی به محض ایجاد و بدون احتیاج به ثبت دارای شخصیت حقوقی می‌ شوند.» در نتیجه می توان دریافت که اشخاص حقوقی حقوق عمومی به محض ایجاد دارای شخصیت می شوند و می توانند در حدود صلاحیت خود اعمال حقوقی انجام دهند و اصولا برخلاف اشخاص حقوقی حقوق خصوصی که به موجب قانون باید به ثبت برسند، این اشخاص نیازی به ثبت نمودن ندارند.

البته لازم به ذکر است که امکان دارد ثبت شدن بعضی از اشخاص حقوقی حقوق عمومی به موجب قانون خاصی لازم باشد. به عنوان مثال بر طبق آیین نامه ی اجرایی قانون تأسیس شرکت اتوبوسرانی ضرورت دارد که شرکت های سهامی اتوبوسرانی عمومی طبق مقررات قانون تجارت به ثبت برسند.

وکیل خبره در اصفهان اضافه می کند ممکن است گاهی تشخیص این که شخصیت حقوقی در دسته ی حقوق عمومی قرار دارد یا خصوصی دشوار شود، به عنوان نمونه احتمال دارد نهاد کانون وکلا جزو اشخاص حقوقی حقوق عمومی است یا خصوصی و یا شرکت های تجاری که سرمایه ی آن متعلق به دولت است ولی مطابق با مقررات و اصول بازرگانی اداره می شود که باید گفت چون سرمایه ی این شرکت ها به دولت تعلق دارد، شخص حقوق عمومی محسوب می شوند.

به طور کلی می توان چنین گفت که چنانچه سرمایه شخص حقوقی متعلق به دولت یا شهرداری باشد و یا این که هدف و فعالیت این اشخاص در راستای اهداف و فعالیت های عمومی باشد، شخص حقوقی حقوق عمومی محسوب خواهند شد.

ب) اشخاص حقوقی حقوق خصوصی

به گفته ی وکیل اصفهان این دسته از اشخاص حقوقی مربوط به روابط خصوصی مردم هستند و در زمینه های حقوق خصوصی هدف و فعالیت دارند. برخی از این اشخاص حقوق خصوصی با قصد انتفاع فعالیت دارند و بعضی دیگر قصد انتفاع ندارند.
وی می گوید اشخاص حقوقی حقوق خصوصی ۳ دسته کلی دارند که به ترتیب زیر است:

•  شرکت های تجاری: این شرکت ها از گروهی از افراد تشکیل می شود که اموال یا خدماتی را به جهت یک فعالیت اقتصادی مشترک و تقسیم کردن منافع میان خود در میان می گذارند.

شرکت های تجاری از زمان ایجاد واجد شخصیت حقوقی می شوند ولی زمانی این شخصیت حقوقی تکامل می یابد که مطابق با مقررات به ثبت برسند.

• موسسات غیر تجاری: موسسات غیر تجاری به موسساتی گفته می شود که گروهی از افراد به منظور رسیدن به هدف های غیر تجاری اعم از آن که قصد انتفاع داشته باشند یا خیر، آن را تشکیل می دهند. این موسسات به موجب ماده ۵۸۴ قانون تجارت از تاریخ ثبت در دفتر مخصوصی که تعیین شده دارای شخصیت حقوقی می شوند، لذا تا قبل از ثبت هیچ شخصیت حقوقی ندارند.
• موقوفات: موقوفات یکی از اشخاص حقوقی حقوق خصوصی محسوب می شود و به اموالی گفته می شود که از جریان معاملات خارج شده و اهداف نیک اختصاص داده می شود. این اموال با وقف شدن شخصیت حقوقی مستقلی پیدا می کنند و متولی یا سازمان اوقاف برای حفظ و اداره ی آن اموال به نمایندگی از موقوفه اقدام می کند و اگر عمل حقوقی لازم باشد انجام می دهد.

انحلال شخص حقوقی

وکیل حقوقی در اصفهان اظهار دارد که شخص حقوقی نیز همچون شخص طبیعی و حقیقی حیاتش روزی به پایان می رسد تفاوتی ندارد که شخص حقوق عمومی باشد یا خصوصی، در هر دو مورد یکسان است.

شخصیت حقوقی اشخاص حقوقی حقوق خصوصی که شرکت های تجاری بیشترین درصد آن را تشکیل می دهند از طریق انحلال صورت می گیرد. انحلال شرکت ها دو نوع است؛ اختیاری و یا اجباری. انحلال اختیاری به این معنا است که اعضای تشکیل دهنده ی شرکت خود آگاهانه و با اختیار تصمیم می گیرند که شرکت را پایان دهند، انحلال اجباری نیز به شامل حالاتی می شود که با وقوع یافتن آن ها شرکت به موجب قانون و بدون اراده ی اعضای تشکیل دهنده پایان می یابد. البته لازم به ذکر است که بعد از انحلال شرکت ها شخصیت حقوقی شان پایان نمی یابد، و در حقیقت با انحلال، شرکت وارد عملیات تصفیه می شود. در نتیجه شخصیت حقوقی شرکت تا پایان عملیات تصفیه باقی می ماند.

انواع مجازات های اشخاص حقوقی

وکیل خوب در اصفهان می گوید به موجب ماده ۲۰ قانون مجازات اسلامی که مجازات های اشخاص حقوقی را بیان نموده، در صورتی که شخص حقوقی مسئول شناخته شود ممکن است یه یکی از مجازات هایی که در ادامه آمده است محکوم شوند، این مجازات ها به عبارت هستند از:

•  انحلال شخص حقوقی.
• مصادره کردن کل اموال.
•  ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی به طور دائم یا حداکثر به مدت پنج سال.
•  ممنوعیت از دعوت عمومی‌‌ برای افزایش سرمایه به ‌طور دائم یا حداکثر به مدت پنج سال.
•  ممنوعیت از صادر نمودن برخی از اسناد تجاری حداکثر به مدت پنج سال.
•  جزای نقدی.
•  انتشار حکم محکومیت به‌ وسیله رسانه‌ها.

البته لازم به ذکر است که در تبصره ی این ماده قید شده که این مجازات های مذکور تنها در خصوص اشخاص حقوق خصوصی قابل اجرا است و اشخاص حقوق عمومی اعمال نخواهد شد.
در خصوص محکومیت اشخاص حقوقی به جزای نقدی باید گفت که این اشخاص به حداقل دو برابر تا حداکثر ۴ برابر مبلغی که برای اشخاص حقیقی تعیین شده است محکوم می شوند.

پس بدانید که…

شخص حقوقی زمانی ایجاد می شود که عده ای با هدف و فعالیت مشترک گرد هم جمع شده و کاری را آغاز می کنند اعم از آن که قصد انتفاع داشته باشند یا نه. اشخاص حقوقی تمام تکالیف و حقوقی را که یک انسان یا شخص حقیقی دارد دارا می باشند به جز آن هایی که متخص به ذات انسان است، مثل نسب، زوجیت، ارث و … .
در پایان باید بگوییم چنانچه در خصوص اشخاص حقوقی و یا هر مسئله ی حقوقی دیگری پرسشی دارید می توانید آن را در بخش نظرات عنوان کنید تا بهترین وکیل حقوقی در اصفهان آن را پاسخ دهد.

منبع: اشخاص حقوقی حقوق عمومی